İşsizlik maaşı ile işsiz kalan sigortalı kişilerin yeni bir iş bulma sürecinde hayatını idame ettirebilmesi için gerekli ekonomiyi elde etmesi amaçlanır. İşsizlik maaşı, yasada düzenlenen şartların karşılanmasıyla birlikte işsiz kalan sigortalılar için önemli bir güvencedir. Yasada işsizlik sigortası olarak yer alan işsizlik maaşı, işsiz kalan sigortalıların hepsine bağlanmaz. İşsizlik maaşının bağlanabilmesi içinde öncelikle sigortalı olup işsiz kalmak ve işsiz kalma nedeninin kişinin kusuru ve isteği dışında bir nedenden ötürü gerçekleşmesi gerekir.
İşsizlik Maaşı Almak İçin Gereken Şartlar Nelerdir?
İşsizlik maaşı başvurusunda bulunabilmek için, yukarıda ifade edildiği üzere öncelikle sigortalı işsiz olmak gerekir. Bunun yanı sıra kanunen düzenlenen başka şartlar da mevcuttur. Bu şartlar şu şekilde ifade edilebilir:
- Kişi, kendi kusuru ve isteği dışında işsiz kalmalıdır.
- İş akdinin sona erdiği tarihten geriye doğru 120 günlük sürede hizmet akdine tabi olunmalıdır.
- İş akdinin sona erdiği tarihten geriye doğru üç yıl içinde en az 600 günlük işsizlik sigortası primi ödenmiş olmalıdır.
- İş akdinin feshedilmesini takip eden 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen müracaat edilmeli veya online ortam üzerinden başvuru yapılmalıdır.
İşsizlik Maaşı Başvuru Süreci
İşsizlik maaşından istifade etmek isteyen kişi, iş sözleşmesinin feshini izleyen 30 gün içinde kendisine en yakın İŞKUR birimine başvurmalıdır. Bu başvuru, online ortam kullanılarak İŞKUR resmi web sitesi üzerinden de gerçekleştirilebilir. Ödenekten yararlanmak isteyen kişi, mücbir sebepler istisna olmak kaydıyla 30 gün içinde işsizlik maaşı başvurusunu tamamlamalıdır. Aksi takdirde, başvuru için geç kalınan sürenin toplam hak sahipliği süresinden düşürülmesi gerekecektir ki bu da ödenek başvurusunda bulunacak kişinin aleyhinedir.
İşsizlik maaşı başvurusunda bulunan kişinin, İŞKUR tarafından iş arayan kaydı yapılarak kişiye uygun meslekler önerilir. Bu sayede, sigortalı işsizlerin işe yerleştirme, mesleki eğitim ve danışmanlık hizmetinden faydalanması gerekir. Bu yüzden, vekaletname ile işsizlik maaşı başvurusu yapılmasına olanak yoktur. İşsizlik maaşı başvurusu müspet sonuçlanan kişiler aşağıda ifade edilen hizmetlerden de yararlanır:
- Genel Sağlık Sigortası Primleri
- Yeni bir iş bulma
- Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi
İşsizlik Maaşı Ne Kadar Süre ile Alınır?
İşsizlik maaşı süresi, uygulamada merak edilen hususların başında gelir. İşsizlik ödeneğinin ne kadar süre ile alınacağı hususu düzenlenmiş olup en az 6 ay en fazla 10 ay süre ile alınır. İşsizlik maaşı süresi belirlenirken öncelikle maaş başvurusunda bulunacak kişinin işsizlik sigortası priminin ödenmiş olması gerekir. İşsizlik sigortası primi ödenmiş sigortalı işçilerin;
- 600 gün süre ile sigortalı çalışan işsizler 180 gün
- 900 gün süre ile sigortalı çalışan işsizler 240 gün
- 1080 gün süre ile sigortalı çalışan işsizler 300 gün
Süreli ile işsizlik maaşı almaya hak kazanır.
İşsizlik Maaşı Ne Kadar?
Günlük işsizlik maaşı, ödenek müracaatında bulunan kişinin son 4 aylık primine esas teşkil eden kazancı dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı şeklinde hesaplanır. İfade edildiği üzere hesap edilen işsizlik maaşı tutarı, aylık asgari ücretin brüt miktarının %80’inden fazla olamaz.
Sigortalı işsiz tarafından hak kazanılan işsizlik maaşının, damga vergisi haricinde herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulması mümkün değildir. Bununla birlikte nafaka borçları dışında herhangi bir borç nedeniyle haczedilmesi veya bir başkasına devri söz konusu değildir.
İşsizlik Maaşı Nasıl Alınır?
İşsizlik maaşına başvuran kişinin başvurusu, başvurunun gerçekleştirildiği ayın sonunda neticelenir. Başvurusu olumlu sonuçlanan sigortalı işsizlerin işsizlik ödeneği her ayın 5’inde bizzat işçiye ödenir. Ödeme tarihinde değişiklik yapma yetkisi ise Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı yetkilidir. Ödeneğe hak kazanan sigortalı işsiz, T.C. kimlik numaralı nüfus cüzdanı ile beraber herhangi bir PTT şubesine müracaat ederek maaşını alabilir.
İşsizlik Maaşının Kesilmesine Neden Olan Haller
Sigortalı işsizin her ayın beşinde aldığı işsizlik maaşı aşağıda ifade edilen hallerde kesilir. Bu haller şu şekilde sıralanabilir:
- İŞKUR, işsizlik maaşına müracaat eden sigortalı işsizlere, en son çalıştıkları işin şartlarına ve ücretine yakın, kişinin mesleğine uygun ve ikamet ettiği belediyenin sınırları içerisinde bulunan meslek önerisinde bulunur. İŞKUR tarafından teklif edilen bu meslekler, herhangi bir haklı sebebe dayanılmaksızın reddedilirse işsizlik maaşı yeniden başlatılmamak üzere kesilir.
- İŞKUR işsizlik maaşı alan kişilerin çalışma hayatını denetleme yetkisine sahip müfettişler ve kamu idareleri tarafından görevlendirilen denetim elemanları tarafından gerçekleştirilen denetimlerde, işsizlik maaşı alan kişinin ödenekten yararlandığı süreçte bir başka işte kayıt dışı çalıştığı tespit edilirse alınan işsizlik ödeneği tekrar başlatılmamak kaydıyla kesilir.
- İşsizlik maaşı alan sigortalı işsiz, ödenekten yararlandığı süreç içerisinde, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almaya başlarsa, alınan işsizlik maaşı, emeklilik sebebiyle yaşlılık aylığı alınmaya başlanan tarihten itibaren kesilir.
- İŞKUR, işsizlik maaşı alan kişilere belirli eğitim programları önerir. Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitim programlarının herhangi bir halı gerekçeye dayanılmaksızın reddedilirse yahut kabul edilmesine karşın katılım gösterilmezse işsizlik ödeneği kesilir. Bununla birlikte, Kurum tarafından işsizlik ödeneği alan kişiye yapılan çağrılar vaktinde yanıtlanmazsa, talep edilen bilgi ve belgeler süresi içerisinde Kurum’a iletilmezse alınan işsizlik maaşı kesilir. Lakin, söz konusu haller sona erdiğinde işsizlik maaşı ödemelerine tekrar başlanabilir.
İşsizlik maaşından yararlanan kişiler genel sağlık sigortası kapsamındadır. İşsizlik maaşı ödenen günler adına ilgililer içinde yalnızca genel sağlık sigortası primleri İşsizlik Sigortası Fonundan yatırılmaktadır. İşsizlik maaşı alan kişilerin bakmakla yükümlü bulunduğu kişiler mevcutsa bu kişiler de genel sağlık sigortası kapsamında sağlık hizmetlerinden faydalanabilir. İşsizlik ödeneği alan kişiler, aşağıdaki durumların gerçekleşmesi halinde 15 gün içinde Alı170’i aramalı veya kendisine en yakın İŞKUR birimine müracaat ederek bildirmelidir.
- İkamet adresinin değişikliği,
- Sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığının alınması,
- Yetkili sağlık kuruluşunca istirahatli kılınması,
- Yurt dışına çıkılması,
- Bir işte çalışmaya başlanması veya
- Mahkeme kararıyla işe iade edilmesi,
- Silah altına alınılması.
İfade edilen durumlar 15 gün içinde Kurum’a bildirilmediği takdirde yapılan fazla ödemeler yasal faizi ile beraber ödenekten yararlanan kişiden tahsil edilir. Bu nedenle 15 günlük süreye tabi olmak oldukça önemlidir. Bununla birlikte başta işsizlik maaşı olmak üzere sürecin ne şekilde yürütülmesi gerektiği, başvuru işlemleri ve başvurunun reddedilmesi halinde hukuki yolların işletilmesi hususunda uzman bir iş hukuku avukatından hukuki danışmanlık almak, hak ve menfaat kaybı yaşanmaması adına son derece önemlidir.
Yoruma kapalı.